Program profilaktyki raka szyjki macicy
Czynniki ryzyka
- infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
- wiek (zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem, szczyt zachorowań przypada pomiędzy 45 a 55 rokiem życia)
- wczesne rozpoczęcie życia seksualnego
- duża liczba partnerów seksualnych
- duża liczba porodów
- niski status społeczny i ekonomiczny
- palenie papierosów
- stwierdzona wcześniej zmiana patologiczna w badaniu cytologicznym
- partnerzy seksualnie niemonogamiczni, z infekcją HPV (ryzyko zachorowania wzrasta 20-krotnie)
Od 1 lipca 2025 r. kobiety mogą skorzystać z nowego programu profilaktyki raka szyjki macicy w ramach NFZ.
Jest on dla kobiet w wieku 25-64 lata.
Do udziału w programie nie jest potrzebne skierowania.
Wystarczy zgłosić się do poradni, która wykonuje takie badania.
Schemat tradycyjny:
- klasyczna cytologia,
- wykonywana co 3 lata.
Schemat nowy:
- polega na wykonaniu testu HPV HR z genotypowaniem, który wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku onkogennym w wymazie z szyjki macicy,
- jest wykonywany co 5 lat,
- jeśli wynik testu HPV HR jest dodatni, z tego samego pobranego materiału wykonuje się dodatkowo cytologię na podłożu płynnym (LBC).
Co warto wiedzieć o nowej metodzie?
Test HPV HR z genotypowaniem to badanie molekularne, które wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku wywoływania raka szyjki macicy. Materiał do badania pobiera się wymazem z szyjki macicy.
Cytologia płynna (LBC) wykonywana będzie tylko wtedy, gdy wynik testu HPV HR jest dodatni. Co ważne – nie trzeba wtedy ponownie pobierać wymazu, bo wykorzystuje się materiał z tego samego pobrania.
Zakres i częstotliwość badań będzie zależał od wyników testów.
- Jeśli wynik badania będzie ujemny - lekarz zaleci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 3 lub 5 lat, w uzasadnionych przypadkach po upływie 12 miesięcy.
- Jeżeli wynik testu HPV HR będzie dodatni - z tego samego materiału będzie wykonana cytologia płynna (LBC). Jeśli jej wynik będzie prawidłowy, lekarz zaleci ponowne badanie profilaktyczne po upływie 12 miesięcy.
- Jeśli w wyniku badania zostaną stwierdzone zmiany o charakterze dysplastycznym - lekarz ginekolog skieruje pacjentkę na dalszą diagnostykę, tj. badanie kolposkopowe lub badanie kolposkopowe z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego. W przypadku rozpoznania raka szyjki macicy lub innego schorzenia - pacjentka będzie skierowana do leczenia specjalistycznego lub na dalszą diagnostykę.
Każda poradnia położniczo-ginekologiczna, która ma podpisaną umowę z NFZ.
Wybrane poradnie POZ, które podpisały umowę z NFZ na świadczenia położnej POZ w programie profilaktyki raka szyjki macicy.
Wykaz placówek -> https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne