Programy profilaktyki raka piersi
Opis problemu zdrowotnego
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe u Polek. Występuje częściej po menopauzie. Ryzyko zachorowania wzrasta po 50 roku życia.
Obserwacja częstości zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych wykazała, że znaczący wzrost zachorowań występował w przedziale wiekowym od 50 do 69 roku życia.
Czynniki ryzyka
- Wiek 50-69
- Rak piersi wśród członków rodziny (stopień ryzyka zależy od liczby przypadków w rodzinie i stopnia pokrewieństwa z chorą osobą)
- Mutacje stwierdzone w genach BRCA 1 lub BRCA 2
- Wczesna pierwsza miesiączka przed 12 rokiem życia
- Późna menopauza po 55 roku życia
- Urodzenie dziecka po 35 roku życia
- Bezdzietność
- Poprzednie leczenie z powodu raka piersi
- Leczenie z powodu innych schorzeń piersi
Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.
Metodę w znacznym stopniu umożliwiającą rozpoznanie zmian patologicznych w utkaniu piersi stanowi mammografia.
Opis problemu zdrowotnego
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe u Polek. Występuje częściej po menopauzie. Ryzyko zachorowania wzrasta po 50 roku życia.
Obserwacja częstości zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych wykazała, że znaczący wzrost zachorowań występował w przedziale wiekowym od 50 do 69 roku życia.
Czynniki ryzyka
- Wiek 50-69
- Rak piersi wśród członków rodziny (stopień ryzyka zależy od liczby przypadków w rodzinie i stopnia pokrewieństwa z chorą osobą)
- Mutacje stwierdzone w genach BRCA 1 lub BRCA 2
- Wczesna pierwsza miesiączka przed 12 rokiem życia
- Późna menopauza po 55 roku życia
- Urodzenie dziecka po 35 roku życia
- Bezdzietność
- Poprzednie leczenie z powodu raka piersi
- Leczenie z powodu innych schorzeń piersi
Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.
Metodę w znacznym stopniu umożliwiającą rozpoznanie zmian patologicznych w utkaniu piersi stanowi mammografia.
Mammografia to radiologiczna metoda badania piersi. To nic innego jak zdjęcie rentgenowskie. Badania wykonuje się specjalnym aparatem, wytwarzającym promieniowanie przy użyciu czułych błon rentgenowskich. Mammografia jest najlepszą metodą wykrywania zmian w piersi. W trakcie badania każda z piersi umieszczana jest na małej podstawce i dociskana plastikową płytką od góry oraz z boku (ucisk trwa zaledwie kilka sekund), co pozwala uzyskać po dwa obrazy dla każdego sutka. Powstałe w ten sposób obrazy są następnie analizowane przez specjalistę - lekarza radiologa.
W populacjach, w których nie wykonuje się badań profilaktycznych występuje wysoka umieralność z powodu inwazyjnego zaawansowanego raka piersi.
Populacja kobiet w wieku od 45 do 74 lat (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia), spełniających jedno z poniższych kryteriów:
- nie miały wykonywanej mammografii w ciągu ostatnich 24 miesięcy
Programem od 1 stycznia 2024 r. są objęte również kobiety, które:
- zakończyły okres 5 lat od leczenia chirurgicznego raka piersi i pozostają w trakcie uzupełniającej hormonoterapii (HT) – zalecenie badania co 12 miesięcy
- zakończyły leczenie raka piersi i 5-letni proces monitorowania po zakończonym leczeniu – zalecenie badania co 12 miesięcy.
Badania są bezpłatne i nie wymagają skierowania. Panie z określonej grupy wiekowej zgłaszają się do jednej z wybranych placówek (lista poniżej).
Program składa się z dwóch etapów
I Etap podstawowy – badanie mammograficzne
- przeprowadzenie wywiadu i wypełnienie ankiety w systemie informatycznym udostępnionym przez Narodowy Fundusz Zdrowia
- wykonanie badania mammograficznego: 2 x 2 zdjęcia mammograficzne wraz z opisem
tryb wydawania wyników badań
- prawidłowy wynik badania przy braku czynników ryzyka może być przekazany za pośrednictwem poczty na adres świadczeniobiorcy z zaleceniem ponownego zgłoszenia się na badanie po 24 miesiącach
- prawidłowy wynik badania przy współistniejących czynnikach ryzyka określonych w programie może być przekazany za pośrednictwem poczty na adres świadczeniobiorcy z zaleceniem zgłoszenia się na kolejne badanie po 12 miesiącach
- w przypadku nieprawidłowego wyniku badania informuje się (pisemnie lub telefonicznie) świadczeniobiorcę o konieczności dalszej diagnostyki i w porozumieniu z nim przekazuje się całą dokumentację badania (w tym odpowiednie skierowania do dalszej diagnostyki lub leczenia) świadczeniobiorcy lub bezpośrednio do ośrodka pogłębionej diagnostyki wybranego przez świadczeniobiorcę, odnotowując to w dokumentacji medycznej
- w przypadku nieprawidłowego wyniku badania i braku możliwości skontaktowania się ze świadczeniobiorcą wysyła się kopię dokumentacji świadczeniobiorcy do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, do którego złożył deklarację, z prośbą o dołączenie do karty choroby świadczeniobiorcy i bezpośrednią interwencję w miejscu zamieszkania (informację o przynależności świadczeniobiorcy do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej można uzyskać z systemu informatycznego udostępnionego przez Narodowy Fundusz Zdrowia lub z oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia właściwego dla miejsca zameldowania świadczeniobiorcy
II Etap pogłębionej diagnostyki
- porada lekarska
- wykonanie mammografii uzupełniającej lub
- wykonanie USG piersi (decyzję o wykonaniu badania podejmuje lekarz)
- wykonanie biopsji cienkoigłowej albo gruboigłowej (w zależności od rodzaju zmian).
Po tych badaniach, jeśli zajdzie taka potrzeba, Pacjentka jest kierowana na odpowiednie leczenie. Będzie się ono odbywało już poza programem, ale nadal u specjalistów, którzy mają kontrakt z NFZ.
Kobiety, które nie kwalifikują się do objęcia programem profilaktycznym mogą również wykonać bezpłatne badanie piersi (mammografię lub USG) na podstawie skierowania, wydanego przez lekarza specjalistę (ginekolog, onkolog) w miejscu wyłącznie wskazanym przez specjalistę.
etap podstawowy
- Bochnia, Centermed sp. z o.o., Kazimierza Wielkiego 13, tel. 14 611 54 50
- Brzesko, Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Brzesku, ul. Kościuszki 68, tel. 14 662 13 77, 14 662 14 25
- Chrzanów, Szpital Powiatowy w Chrzanowie, ul. Topolowa, tel. 16 32 624 74 09
- Kraków, SPZOZ Szpital Uniwersytecki w Krakowie, ul. Kopernika 50, tel. 12 424 77 65
- Kraków, SPZOZ Szpital Uniwersytecki w Krakowie, ul. Macieja Jakubowskiego 2, tel. 12 424 70 00
- Kraków, Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. Garncarska 11, tel. 12 422 55 22; 12 423 15 58; 12 426 13 80
- Kraków, Scanmed SA, ul. Bochenka 12, tel. 12 629 88 00
- Kraków, Zdrowie Kobiety sp. z o.o., ul. Kościuszki 44, tel. 12 427 37 49
- Kraków, NZOZ Polikmed, ul. Garncarska 7/1, tel. 12 422 41 59, 12 421 79 97, 12 422 68 24
- Kraków, Specjalistyczne Centrum Diagnostyczno-Zabiegowe Medicina sp. z o.o., ul. Barska 12, 12 204 10 10
- Kraków, Specjalistyczne Centrum Diagnostyczno-Zabiegowe Medicina sp. z o.o., ul. Grzegórzecka 67 C, tel. 12 204 10 10
- Kraków, Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera w Krakowie sp. z o.o., Osiedle Złotej Jesieni 1, tel. 12 646 85 02
- Kraków, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Złota Jesień sp. z o.o., ul. Złota Jesień 3, tel. 12 648 29 12
- Kraków, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Kraków-Południe sp. z o.o., ul. Szwedzka 27, tel. 12 267 05 68
- Kraków, Centrum Medycyny Profilaktycznej sp. z o.o., ul. Bolesława Komorowskiego 12, tel. 12 427 16 80, 12 421 13 01, 12 427 80 71
- Kraków, Diagammed sp. z o.o., ul. Wiślna 9/2, tel. 12 421 89 51, 12 422 85 54
- Kraków, Comarch Healthcare Spółka Akcyjna, ul. prof. Michała Życzkowskiego 29, tel. 12 376 31 31
- Kraków, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Krakowie ul. Wrocławska 1-3, tel. 12 630 81 31
- Kraków, Lux Med sp. z o.o., al. Pokoju 5, tel. 22 33 22 888 - w związku z wymianą aparatu mammograficznego w pracowni nie będą wykonywane badania mammograficzne w okresie 24.03-24.04.2025 r.
- Kraków, WałowaMed, ul. Wałowa 11, tel. 696 082 139
- Miechów, Jarmix sp. z o.o., ul. Józefa Piłsudskiego 23, tel. 41 249 72 70
- Myślenice, Certus sp. z o.o., ul. Drogowców 5, tel. 12 372 75 30
- Nowy Sącz, Opti-Med sp. z o.o., ul. 29 Listopada 14 d, tel. 18 441 51 20
- Nowy Sącz, Medikor III sp. z o.o., ul. Długosza 45, tel. 18 443 72 52
- Nowy Targ, Allmedica sp z o.o., Kolejowa 31, tel. 22 610 10 10
- Oświęcim, Zespół Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu, ul. Wysokie Brzegi 4, tel. 33 844 83 23
- Sucha Beskidzka, Zespół Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej, ul. Szpitalna 22, tel. 786 864 446
- Tarnów, Mościckie Centrum Medyczne sp. z o.o., ul. Eugeniusza Kwiatkowskiego 15, tel. 14 688 05 63
- Tarnów, Szpital Wojewódzki Im. św. Łukasza SPZOZ, ul. Lwowska 178a, tel. 14 631 58 59
- Tuchów, Centrum Zdrowia Tuchów sp. z o.o., ul. Szpitalna 1, tel. 14 653 51 01
- Wadowice, Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach, ul. Karmelicka 5, tel. 33 872 13 00
- Wieliczka, Centrum Medyczne Maszachaba sp. z o.o., ul. Bolesława Szpunara 20, tel. 12 633 02 18
- Wolbrom, Miejsko Gminne Centrum Medyczne Wol-Med sp. z o.o., ul. Skalska 22, tel. 32 644 10 29
etap pogłębionej diagnostyki
- Chrzanów, Szpital Powiatowy w Chrzanowie, ul. Topolowa 16, tel. 32 624 74 09
- Kraków, Szpital Uniwersytecki, ul. Macieja Jakubowskiego 2, tel. 12 400 14 40
- Kraków, Antonia sp. z o. o., ul. płk. Francesco Nullo 36 U 2, tel. 12 427 37 49
- Kraków, WałowaMed, ul. Wałowa 11, tel. 696 082 139
- Kraków, Centrum Medycyny Profilaktycznej sp. z o. o., ul. Bolesława Komorowskiego 12, tel. 12 427 16 80; 12 421 13 01; 12 427 80 71
- Kraków, Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera sp. z o. o., os. Złotej Jesieni 1, tel. 12 646 87 15
- Kraków, Comarch Healthcare SA, ul. prof. Michała Życzkowskiego 29, tel. 12 376 31 31
- Kraków, Narodowy Instytut Onkologii Im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Garncarska 11, tel.12 422 55 22; 12 423 15 58; 12 426 13 80
- Miechów, Jarmix sp. z o. o., ul. Józefa Piłsudskiego 23, tel. 41 249 72 70
- Nowy Targ, Allmedica sp. z o. o., ul. Kolejowa 31, tel. 22 610 10 10
- Nowy Targ, Podhalański Szpital Specjalistyczny Im. Jana Pawła II, ul. Szpitalna 14, tel. 18 263 35 00
- Oświęcim, Zespół Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu, ul. Wysokie Brzegi 4, tel. 33 844 83 23
- Tarnów, Szpital Wojewódzki Im. św. Łukasza, ul. Lwowska 178a, tel.14 631 58 59